LIKHIYA लिखिया

  मैथिल नारीले जोगाएको मिथिला आर्ट मिथिला कलाको प्रमुख वाहक महिला नै हुन्, परम्परागत रूपमा मधेशी महिलाले घरको भित्तामा चित्र बनाएर कला, भावना र जीवनशैली अभिव्यक्त गर्थे Read Time : > 5 मिनेट पवन बराइली,   काठमाडाैं नयाँ पत्रिका २o८२ असार २८ शनिबार ११:o१:oo एससी सुमन  मिथिला कला संरक्षण र प्रवर्द्धनमा झन्डै तीन दशकदेखि सक्रिय छन् । यस क्रममा उनले फ्रान्स, नेदरल्यान्ड, अस्ट्रेलिया, जापान, चीनलगायत देशमा मिथिला चित्रकला प्रदर्शनी गरिसकेका छन् । उनको कलामा मधेशको जनजीवन प्रतिबिम्बित हुन्छन् । नेपाल ललितकला प्रज्ञा–प्रतिष्ठान लोककला विभागका अध्यक्षसमेत भइसकेका उनी मिथिला, थारू, सन्थाल, धिमाललगायत जातजातिको लोककला र संस्कृतिबारे अनुसन्धानरत छन् । चित्रकार सुमनसँग मिथिला कलाको सांस्कृतिक, सामाजिक, धार्मिक पक्षबारे  पवन बराइली ले गरेको कुराकानी : मिथिला चित्रकलाले मधेशको संस्कृति, परम्परा र जनजीवनलाई चित्रण गर्छ । यसमा रङ र रेखाबाट गाउँघर, धार्मिक परम्परा, विवाह संस्कारजस्ता मधेशको पराम्परालाई जोडिन्छ । त्यसैले, मिथिला कला प्रकृति, धर्म, दर्शन र सामाजिक चेत...

 चीनमा मिथिला कलाको प्रदर्शनी र कलाकार एससी सुमन मिथिला पेन्टिङ, नेपालको तराई क्षेत्रमा अवस्थित मिथिला क्षेत्र र भारतको बिहार राज्यमा प्राचीनकालदेखि प्रचलित एक विशिष्ट लोककला हो। यो चित्रकला विशिष्ट शैली, धार्मिक विषयवस्तु र परम्परागत प्रतीक चिन्हहरूको प्रयोगका कारण आज अन्तर्राष्ट्रिय रूपमा चर्चित हुँदै गएको छ। यो आलेखमा मिथिला पेन्टिङको ऐतिहासिक पृष्ठभूमि, यसको अन्तर्राष्ट्रिय पहिचान बनाउने क्रममा देखिएको विकास, र वर्तमान स्थितिको समिक्षा प्रस्तुत गरिनेछ। विगत: परम्परागत जरा र शुरुवाती यात्रा मिथिला चित्रकला हजारौं वर्ष पुरानो मानिन्छ। रामायणमा जनकपुरकी राजकुमारी सीताको विवाहका बेला चित्र बनाइएको उल्लेख पाइन्छ। परम्परागत रूपमा यो चित्रकला महिलाहरूले घरका भित्ताहरू र घरको आँगानमा धार्मिक अनुष्ठानका अवसरमा बनाउने परम्परा यथावत छ। मिथिलाञ्चलमा विवाह, व्रत, र चाडपर्वका बेला घरका भित्तामा रंग्याइएको चित्रकला सामाजिक संस्कारसँग गहिरो रूपमा गाँसिएको हुन्छ। विशेषतः 1934 को बिहारमा आएको भूकम्पपछि भारतीय अधिकारी विलियम जी. आर्चरले क्षतिग्रस्त घरहरूका भित्तामा बनाइएका चित्रहरूलाई फोटोग्राफ ग...